İsraf, İhtiyaç ve Kanaat
Üsküdar Özgür-Der’in programlarının ilki Taner Bayraktar’ın israf, ihtiyaç ve kanaat kavramlarının incelenmesi sunumuyla başladı.
Konuşmacı programa israf kavramının sözlükte haddi aşmak, hata etmek, kastı aşmak, cehalet gibi anlamlara geldiğini söyleyerek başladı.
Kur'an'da israf kavramının 4 farklı şekilde kullanıldığını bunların;
1-Bazı ayetlerde israf şirk küfür zulüm gibi terimlerle tevhid inancından sapmak, Allah'a ve Müslümanlara karşı kibirli, alaycı, inatçı, kaba saldırgan olmayı ve yıkıcı davranışlar sergilemeyi ifade eder.(Araf/81, Yunus/83)
2-Bir kimsenin isyankarlığa saparak günahlara boğulmak suretiyle kendine kötülük etmesi (zümer/53)
3-Helal kılınmış güzel nimetlerin haram sayılması (Enam/141) veya masum bir kişinin haksız yere öldürülmesi bibi dini ahkama muhalefet veya tecavüz etmek anlamında (İsra/33)
4-Bir kısım ayetlerde ise kişinin kendisine ait veya sorumluluğu altındaki mal ve imkanları gereksiz yere harcamak (Araf/31,İsra/26,27,Furkan/67)
olduğunu söyledi.
Konumuz olan İsraf'ın 4.maddedeki kullanımların olduğunu söyleyen konuşmacı ,israf eden kimseye müsrif dendiğini ve bu kelimenin zamanla anlam daralmasına uğrayarak fıkıh, tasavvuf ve ahlak literatüründe harcamalardaki aşırılığı ifade ettiğini söyledi.
İhtiyaç kavramının ne ifade ettiği ise tarih içerisinde tartışılmış ve Alimler bu konuda üçlü bir tasnife gitmişlerdir.
Zaruriyyat; Yaşam için zorunlu ihtiyaçlar.
Haciyat; İnsanların hayatını kolaylaştıran normal ihtiyaçlar
Tahsiniyyat; Zorunlu ve normal ihtiyaçların dışındaki daha çok estetik ihtiyaçlar.
Bu kavramalar çerçevesinde ihtiyaç kavramını anlamaya çalışmışlardır.
Kanaatkar kavramını da müsrifin tersi olarak azla yetinip elindekine razı olan, hırs ve tamahtan uzak olanlar konuşmacı.
Maddi ve manevi imkanların Allah'ın insanlara bahşettiği birer emanet olduğunu, bunları Allah'ın rızasını elde etmek için harcamak gerektiğini, bunun Müslümanlar için öncelikli bir görev olduğunu söyleyerek sözlerini bitirdi. Dinleyicilerin soru ve katkılarından sonra program sona erdirildi.