Sivas'ta “Nasih-Mensuh” Konusu Tartışıldı

Özgür-Der Sivas Temsilciliği’nin Pazar günkü eğitim seminerinde konuk C. Ü. İlahiyat Fakültesi öğretim görevlilerinden Prof. Dr. Talip Özdeş’ti.

Prof. Dr. Talip Özdeş, Özgür-Der Sivas Temsilciliği'ndeki sunumunda "Vahiyde Merhalecilik ve Nasih-Mensuh" konusundaki çalışmalarını konuklarla paylaştı.  Nesh konusunda yöntem olarak rivayet ve yorumlardan yola çıkmak yerine, doğrudan Kur'an'ın merkeze alınması gerektiğini kaydederek konuşmasına başlayan Özdeş şöyle devam etti:

"İndirildiği gibi korunan ve hiçbir değişikliğe uğramadan tevatür yoluyla bize kadar ulaşan bu ilahi kelam, vahiy yoluyla daha önceki peygamberlere gönderilen ilahi mesajları tasdik edip onların özünü bünyesinde muhafaza etmektedir. Bu bakımdan İslam konusunda beşer kaynaklı hiçbir söz ve yorum Kur'an'la aynı kategoride mütalaa edilemez."

Talip Özdeş, Nesh kavramının ilk dönem kullanılışı hakkında bilgi verdikten sonra, klasik nesh teorisini kısmen ya da tamamen kabul eden yaklaşımların değerlendirilmesine geçti. Bu bağlamda, "Adem peygamberden Hz. Muhammed'e kadar gelen vahiy sürecini bir bütün olarak ele aldığımızda, Ebu Müslim İsfehani'nin ve onun nesh konusundaki görüşlerini benimseyenlerin Kur'an'ın kendi bünyesinde nesh olmadığını iddia etmelerine rağmen, klasik nesh tarifinden yola çıkarak Kur'an'ın geçmiş şeriatları kısmen veya tamamen nesh etmiş olduğunu kabul etmelerinin, sahih veya bütüncül bir vahiy tasavvuru ile tutarlılık arzetmediği anlaşılmaktadır." diyen Özdeş, sözlerine şu şekilde devam etti:

"Kur'an'dan önce gönderilen ve Kur'an'da ismi geçen kitapların da Allah tarafından gönderilmiş olduğu nazarı itibara alındığında, şayet daha sonra gönderilen ayetleri ve hükümleri daha önce gönderilen kitapların tümünü veya bir kısım ayetlerini neshedip geçersiz kılabiliyorsa ve söz konusu nesh, yine Allah'ın bilgisi dâhilinde birtakım maslahatlara ve hikmetlere dayanıyorsa, niçin aynı durum Kur'an'ın kendi ayetleri ve hükümleri arasında gerçekleşmesin? Tespit edebildiğimiz kadarıyla bu soruya tatminkâr bir açıklama getirilebilmiş değildir. Kaldı ki Kur'an'ın daha önceki kitapları tasdik ettiğine dair sarih ayetler bulmak mümkündür. Birtakım yorumlarla, indi görüş ve teorilerle kaynağı vahiy olan ilahi kitapları ve hükümleri neshetmek, hiçbir beşerin yetkisi dâhilinde olmamalıdır."

Neshin geçmiş şeriatlar ve Kur'an bağlamında kabul edilmesi ile ilgili olarak da Kur'an'ın kendi içinde neshinin ise mümkün olmadığını çeşitli örneklerle anlatan Özdeş, ardından nesh teorisine delil olarak kullanılan ayetlerde geçen anahtar kavramlar ve ayetlerin nüzul sebebi yönünden değerlendirilmesine geçti.

Son olarak, Talip Özdeş Hoca, "Nesh" ve "insa" kelimelerinin geçtiği ayet-i kerimede vahye dayalı tevhid dininin tarihin belli dönemlerde yenilenmesi Allah'ın kendisine nisbet edildiği gibi, insanların vahyi mesajları  bir şekilde neshedip unutmaları da Kur'an'ın dil ve anlatım üslubu içerisinde Allah'a nisbet edilerek anlatılmış olabileceğini, Ehl-i Kitab'a hitap eden birçok ayette insanların eliyle bir şekilde neshedip unutulanlara atıflar yapılarak onların hatırlanması istendiğini sözlerine ekleyerek konuşmasını sonlandırdı.

Siret Malzemesindeki Bazı Zaaflar

Siyer çalışmasında ise Sinan Ceran, "Siret Malzemesindeki Bazı Zaaflar" konulu sunumunda Hz. Peygamberin hayatını anlatan siyer kitaplarında (malzemesinde) bir çok problem bulunduğuna işaret ederek, bununla ilgili olarak da on yedi başlık hakkında kısa bilgiler verdi:

1. Kur'an dışı siyer malzemelerinin zanni oluşu.

2. Seçilmiş ve tercih edilmiş malzeme

3. Aşırılmış ve adapte edilmiş malzeme

4. Üretilmiş malzeme

5. Değiştirilip kurgulanmış malzeme

6. Telif edilmiş malzeme

7. Yüceltme temelli abartılmış malzeme

8. Muğlak ve abartılmış malzeme

9. Kur'an'la yanlış irtibatlandırılan malzeme   

10. Resulullah'ın örnekliğinin teferruatlara kurban edilmesi.

12. Siyer okumasından maksadın netleştirilememesi.

13. Yazılan eserlerin sistematik olmayışı.

14. Geç tedvin edilmeleri ve beşer menşeli oluşu.

15. Şifahi aktarımdan kaynaklanan zaaflar.

16. Taraf tutmalardan kaynaklanan zaaflar

17. Hurafeperestlikten kaynaklanan zaaflar.

Her konuda olduğu gibi siyer konusunda da en güvenilir, en sağlam temel kaynağın Kur'an olduğunun vurgulandığı seminere yoğun katılımın gözlenirken, yer yer izleyicilerin ayakta kalmak durumunda kaldıkları program soru-cevap bölümüyle sona erdi.

Etkinlikler Haberleri

Özgür-Der’in 2024 yılı genel istişare programı Sivas’ta başladı
İfsad karşısında teyakkuzda olmak
Sivas Özgür-Der Mart ayı faaliyetleri
Sivas Özgür-Der 2022 Şubat ayı faaliyet raporu
Sivas Özgür-Der 2022 Ocak ayı faaliyet raporu