Kıssaların çeşitleri, kelime ve kavram anlamları,konuları,amacçları ve verdiği mesajların işlendiği seminer oldukça yararlı ve bereketli geçti.
Sözlükte kıssanın, anlatmak, haber vermek, nakletmek anlamına geldiğini belirten Yakup Ballı, kavramsal olarak ise insanların ibret almaları amacıyla çoğunlukla zamandan-mekandan soyutlanmış,geçmiş peygamberler ve geçmiş toplumlarla ilgili Kur'an da anlatılan olaylar nakledilen manidar olaylar anlamına geldiğini belirtti.
"Kıssalar genel anlatımı içinde üç çeşittir" diyen Ballı, bunları "İlki; peygamberlerin haberleri, kendi kavimlerini tevhide davet, gösterdikleri mucizeler, toplumun karşı çıkış nedenleri, inanan ve inkar edenlerin sonlarını bildiren konuları içerir.
İkincisi; Peygamberliği kesin olmayan şahıslar ve bazı toplumların başlarına gelen olaylar (talut-calut, Zü'l-karneyn, AshabıKehf vb)
Üçüncü ise; Peygamber döneminde yaşanan olayların anlatıldığı kıssalar (Hz peygamberin savaşları, Hicreti vb)." olarak sıraladı.
Kıssaların özelliğine dair detaylı bilgi aktaran Ballı'nın konuşmasından öne çıkan bazı başlıklar ise şunlar oldu;
-Peygamber kıssalarını anlatmak Kur'an'ın en çok kullandığı yollardan biridir
- Bu kıssalar, Arap toplumu tarafından bilinen daha öncede duydukları kıssalardır.
-Kıssalar Kur'an'ın yaklaşık üçte birini oluşturur.
-Kur'an kıssaların detaylarını değil bizi ilgilendiren ve ders alabileceğimiz yönlerini anlatır. Kur'an bir kıssanın lazım olan kadarını zikreder.
-Kur'an da anlatılanlar vahye ilk muhattap olan Hz Peygamber ve inananların yaşadıkları hakkında bizi bilgilendirir.
Kıssaların bahsettiği konulardan aktarımlarından özet olarak ise şunları sıralayabiliriz; Kıssalar mü'minler için ibret vesikalarıdır, Peygamberlerin Allah'ın dinine davet usullerini bu süreçteki sabır ve metanetlerini bize bildirir. Firavun gibi zalimlerin zulümlerinin mutlaka hesabının sorulacağından bahseder.
"Kur'an'da mesajsız kıssa yoktur"
Kıssaların anlatım amaçlarından bahsedecek olursak ; ibret almak, Hz Peygamberin nübüvvetini ispatlamak ,Hz Peygamber ve ona inanları motive ederek onları manen desteklemek, iyi olan davranışları destekleyip kötü olandan sakındırmak, insanları düşündürmek ve tefekkür sahibi olmasını sağlamak, anlatılan hakikatin kolay anlaşılmasını sağlamak gibi amaçlarının olduğunu görürüz.
Kuran'da mesajsız kıssa yoktur zira Allah abesle iştigal etmekten münezzehtir. Kıssalar tarih bilgimizin artması için indirilmemiştir. Kur'an'da anlatılan peygamber kıssalarının tamamı mutlu sonla bitmiştir çünkü peygamber kıssalarının verdiği mesaj şudur; iyilik ve iyilik sahipleri asla unutulmaz ve hep rahmetle anılır. İbretlik hikayeleri anlatılan şahıs ve toplulukları anlatan kıssaların ortak özelliği ise hepsinin kötü sonla bitmesidir, bu kıssaların mesajı ise şudur; kötülük ve kötülük sahipleri bir gün mutlaka unutulur veya lanet ile anılırlar.
Rabbimizden kıssaları anlatış sebebine uygun olarak o kıssalardaki mesajları anlayıp ders çıkarmayı ve bu derslere uyma ferasetini niyaz ediyoruz.