Diyarbakır’da "Batılılaşma Hareketleri" Semineri

Özgür-Der Diyarbakır şubesinin "Alternatif Eğitim Dersleri" kapsamında düzenlediği programların beşincisi cuma akşamı dernek binasında yapıldı. On beş günde bir yapılan programlarda bu hafta İshak Şimşek "Batılılaşma Hareketleri"  konulu seminer sundu. 

Batılılaşmanın seyri ve takip ettiği aşamalar, Osmanlı batılılaşmasından miras kalan özellikler, Uygulanan yenileşme hareketlerinin özellikleri, Batıcı kadroların genel özellikleri, Abdülhamit ve İslam projesi birliği ve İttihat ve terakki-Türkçülük konuları üzerinde duran Şimşek, Osmanlılarda başlayan ve halen devam eden batılılaşma serüvenlerinin birbirleriyle benzerliklerine dikkat çekti. 

Osmanlılarda ıslahatların dış baskılar sonucunda oluştuğuna dikkat çeken Şimşek, bu dönemi Tanzimat öncesi ve Tanzimat sonrası şartları analiz ederek araladı. Öncesinde, askeri alanda alınan ağır yenilgilerin müsebbibi yöneticiler Batıdan uzmanlar getirtmeye ve orduyu batı tarzında bir düzenleme yapmaya ittiğini sonrasında ise, sadece askeri alanda değil siyasi ve toplumsal alanda da batılılaşma yoluna gidildiğine dikkat çekti. Tanzimatla birlikte yeni bir dönemin başladığını-yönün tamamen batıya döndüğünün altını çizdi. Osmanlı modernleşmesinin batılılaşmanın başlangıcı kabul edildiğini ve ülkenin kapılarının artık ardına kadar batılılara açıldığını ifade etti. 

Şimşek, bu dönemle beraber toplumdan kopuk, seçkinci, elit, devşirme tipi batıcı kadroların oluştuğunu ve bunların; "halka rağmen halk için" anlayışı ile hareket ettiklerini aktardı. Bu kadroların dışarıda batılılara içerde ise orduya dayandığının altını çizdi.

Batılılaşma sürecinin eğitim ve basın-yayın olmak üzere iki temel alanda yürütüldüğünü ve bunlarda ciddi başarı sağlandığını söyledi. Bu amaçla okullar açıldığını, açılan bu okullarda batı tarzı eğitim verilmiş batıcı kadrolar-aydınlar yetiştiğini(!) ve bunların toplumu batılılaştırabilmek için-öz değerlerinden uzaklaştırabilmek için yoğun bir faaliyet içerisine girdiklerini belirtti. Topluma ulaşmanın-fikirleri topluma aktarmanın yegâne aracı olan basın-yayının da bu amaçla kullanıldığına ve bunlar üzerinden toplumun dönüştürülmeye çalışıldığına vurgu yaptı. 

Osmanlı batılılaşmasını ve günümüz batılılaşmayla kıyaslayan Şimşek, bu benzerlikleri şu şekilde özetledi;

1-       Batı hayranı, elit-seçkinci, batı devşirmesi kadroların-aydın bürokratların oluşturulması

2-       Tepeden inme-"halka rağmen halk için" anlayışı

3-       Askerin darbe geleneği

4-       Batılı devletlere dayanma-her alanda onları örnek alma

5-       Taklitçilik

6-       Bütün muhalif duruşları şiddet yolu ile bastırma

7-       Müslümanları azınlık muamelesine tabi tutma, Gayri Müslimlerin haklarını ise daima gündemleştirme

8-       "İslam birliği" fikrini devleti koruma ve kollama için kullanma

Gelen soruların cevaplandırılmasının ardından seminer sona erdi.