Değişimin tabiatı ve Kur'an konulu söyleşide Yazar Ahmet BAYDAR şu hususlara vurgu yaptı.

DEĞİŞİMİN TABİATI VE KUR'AN

Değişimin insanın tabiatında vardır, değişmeyen ise Allah'ın hükümleridir.  "Temkin" olarak tanımlanan zamana ve mekâna bağlı söylem, farklı görünümüne rağmen aynı hükme sahiptir.

Müteşabih ayetlerin, Kitabın anası olan muhkem ayetlerle aynı "Temkin" ile anlaşılması "Hikmet" ile vücud bulur. Hikmet adaletten ayrılmaması gereken bir azıktır. Müteşabih, muhkemin maksadına temkin sinmemiş durumdur ve Hikmet muhkem ile müteşabihin uyumudur.

Var olan her şey değişimle ayakta durur, fert ve toplum da değişime uğrar. Tagayyür ve teceddüt'e kapalı toplumlar ise ihtiyaca cevap veremez ve değişime zorlanırlar.

Değişimi Vahyi ölçülerde anlayamayan toplumlarda bu Melikiyet denilen cahili anlayış ile doldurulur. Günümüz global sistemin dayattığı üç alternatif muharref din anlayışı buna örnektir.

Bunlar:

1-    Baba-oğul düşüncesinden ayrılmış Hıristiyanlık

2-    İbadeti ve hukuku törpülenmiş, kıblesiz, meleksiz İslam

3-    İslam, Hıristiyanlık, Budizm vs dinlerin karışımından oluşturulmuş logo din.

Allah Elçisinde öne çıkan şey, muvaffakiyettir. Elçinin davetinde sahabeler mevali ve mustazaf safındadır. Ayrımcı ve üst mele ve mürtefin sınıfın çıkarları gözetilmemiştir. Öncü Sahabeler değişimin anahtarının kendi ellerinde olduğunu biliyor ve mucize taleplerinde de bulunmuyorlardı. Kuran ile birlikte toplumsal talepler fıtrat üzerine bina edilmeye başlandı, bu öğretilen akıl ile fıtri aklın birleşmesini sağladı. Mekke'nin fethi ile ashabın ikiliği ortaya çıkar ve yeni bir kesim, başı Elu Süfyan olan Müellefei kulüb/Kabi ısındırılacaklar oluşur.

Allah Elçisinin vafetı sonrasında Halife adayları arasında Müellefei kulüb'den kimse yoktur. Halife Ömer, idareye sürekli mevali ve mustazafları yerleştirir, köle kökenlilere öncelik verir.  Hatta Müellefei kulüb'e ganimeti keser. Müellefe ve Kenz ayetlerinin tevili "Adalet" ve "Hikmet" ile doğru sonuca ulaşır. Bu temkin ile mümkündür, toplum ve imkânlar değişir ama "Ahkâm" değişmez.

Hatta bir gün, Halife Ömer görüşmek için bekleyen kişilerden Selman ve Ebu Zer'i huzuruna alıp Ebu Süfyan gibi Müellefei kulüb'ün önde gelenlerini kapıda bekletir. Ebu Süfyan'ın sözü burada çok önemli bir göstergedir.

"Bu gün gibisini görmedim"

Halife Ömer'in, Allah elçisinin uygulamasını değiştirmiş gibi görünen bu uygulamaları, hikmete dayalı "Temkin" uygulamasıdır. Zira zaman ve şartlar değişmiş yeni tehlikeler ortaya çıkmıştır. Vahyin muhkem olan kısmı, bunu gerektirir. 

Halife Osman ile servet paylaşımı değişir. Adalet ve Şura'nın yerini hakem alır ve kitlesel melikiyet eğitimi başlar.

MELİKİYET

Ahlak insanın edindiği ikinci tabiattır. Fıtrat'ın yanında öğrenilen bir bir özellik olan ahlak bünyesinde rezail ve fezail'i barındırır. İstiğna ile bu ahlak mülk yönetimine/melikiyete dönüşür. Tek melikiyet Allah'a ait iken, insan'ın bozgunculuğu bu melikiyetin peşine düşmekle gerçekleşir. Şeytan'ın İnsanı kandırmasında da bu vardır. (Araf 20  مَلَكَيْنِ – Melekeyn)

Melikiyet eğilimi 5 özellik taşır

1-    Fesatçılık: Sebe Melikesi şöyle der: "Melikler bir yere girince orayı fesada uğratır.

2-    Şımarıklık: Mele ve Mürtefinin şımarıklığı

3-    Yöresellik: Değişim taleplerini yabancı etkisine bağlamak. O'na yabancı biri öğretiyor.

4-    Gelenekçilik: Biz babalarıomızı ve atalarımızı bu yol üzerine bulduk.

5-    Meydan okumak: Mucize istemek, mucize getir ki inanalım. Asşlında bu söz "Mucize getişremezsin ki"  kastıyla söylenmiş bir sözdür. Allah'ı ve Elçisinin davasını acze düşürmek istemektedirler.

TEMKİN

İbrahim (as), temkin'i kullanır. Nemrut'u aciz bırakan sıra dışı bir olay değildir. "Güneşi Rabbim doğudan doğurur, hadi sen de batı'dan doğur"

Bilim'in 2 teorisi vardır. Evaluasyon/değişim ve Entropi/düzensizlik. Vahiy bunlara karşı değildir ve varlığını doğrudan İlahi emre bağlar.

"O, göklerin ve yerin yaratıcısıdır. Bir şeyin olmasını istediği zaman ona sadece "ol" der, o da hemen oluverir.( يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ)" Bakara 117 Bu tabir Kuran'da tek yerde geçer ve bilimin konusu olmayan sebeplilik dışı, temkinsiz oluştur. Buna Bilimde Big Bang/ Büyük Patlama, Tasavvufta Ama/Körlük denir. Bundan sonrası "Temkin" dir. 

Diğer ayetler tekamül'den bahseder. "Gökleri ve yeri hak ile yaratan O'dur. "Ol!" dediği gün oluverir (كُنْ فَيَكُونُ); sözü haktır; sûra üflendiği gün de hakimiyet O'nundur. Gizliyi de görüneni de bilendir. Hâkim olan haberdar olan O'dur." Enam 73

Tabiatı yorumlamakta açıklayamadığımız olaylar temkin olmadığı anlamına gelmez. Temkin insanın kaderidir.

"Allah katında İsa'nın durumu, kendisini topraktan yaratıp sonra O'na "Ol!" dediği zaman olan Adem'in durumu gibidir." Ali İmran 59. Meryem der ki "Meryem, şöyle dedi: -Rabbim bana bir beşer dokunmamışken nasıl çocuğum olabilir? Melekler: (şöyle cevap verdiler) -İşte böyle, Allah neyi dilerse yaratır. Bir işin olmasını dilediği zaman ona "ol" der ve olur.( يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ)" Ali İmran 47.

Normal şartlarda eşi olmayanın çocuğu olmaz.

Bazı durumlarda temkin'in bulunması sorunlu olabilir. Bilim temkin'i savunur, Vahiy ise temkinle uğraşmaz ama temkin'e sığınarak inkârı eleştirir. terk edilmesi gereken Dünya değil dünyacılıktır, temkin değil temkinciliktir. Mevlana'nın bütün eseri bir cümle içindir:

"Sebepleri ve illeti atacaksın vesselam"

Güneş, Ay, gece, gündüz, Gök ve Yer hepsi tek tabiatlıdır. Nefsin tabiatı ise farklıdır Fucür ve ahva, iman ve küfür nefiste bir arada bulunur.

"İçinizdekini değiştirmedikçe, Allah sizi değiştirmez" Enfal 53, Rad 11

Eski "Melikiyet Ahlakının" yerini günümüzde "Bilimcilik" almıştır. Mucize ile yapılan tevil'in yerini, bilim ile tevil almıştır. Ve Müslümanlar buna karşı durmalıdır.

Seminerin  soru-cevap kısmında katılımcılar bilhassa Sünnetullah yerine Temkin denmesindeki sebebi,evrim teorisinin açmazları, lego dinlerin türemesinin sebepleri, Kitab ve Hikmet vurgularındaki açılım konularında sorular yönelttiler.