Beykoz’da Üniversiteler Konuşuldu
Özgür-Der Beykoz Şubesi’nin ‘Türkiye’deki Egemen İktidar Yapısının Unsurları’ başlığıyla aylık olarak düzenlediği seminerlerin dördüncüsü ‘Eğitime Yüklenen İşlev ve Üniversiteler’ alt başlığı ve Ersoy Göveç’in sunumuyla dernek binasında gerçekleştirildi.
Sunumuna Türkiye'deki batılılaşma sürecini tahlil ederek başlayan Göveç; batılılaşmanın temelinin fikri planda Aydınlanma Felsefesi'ne, sosyal planda da Fransız İhtilali'ne dayandığını belirterek bu arka planın bulunduğumuz ülkedeki eğitim sistemini de temelden etkilediğini söyledi.
Türkiye'deki batıcı eğitim sisteminin cumhuriyetle birden ortaya çıkmadığını, 19.yüzyılın başlarından itibaren ihtiyaçlara karşılık veremeyen ve durağanlaşan medreselerin yerini batılı tarzda eğitim veren okullara bırakmasıyla eğitim sisteminin batılılaştığını belirten konuşmacı, bu bağlamda aslında II.Mahmut'la başlayan sürecin Mustafa Kemal'le son bulduğunu dile getirdi.
Cumhuriyet öncesi batıcı kadroların oluşturulmasında bu batılı tarzda eğitim veren okullardan mezun olanlara öğretmenlik hakkı verilmesinin önemine değinen Ersoy Göveç, daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin eğitim sistemini şekillendiren resmi ideolojinin özelliklerini yine eğitim sisteminden örnekler vererek şu şekilde sıraladı:
- Ulusalcı / Türk milliyetçisi,
- Şekilci batı taklitçisi,
- Laik / Seküler,
- Pozitivist,
- Otoriter / Militer,
- Tektipçi,
- Merkeziyetçi,
- Bürokratik,
- Uluslar arası düzenle işbirliği halinde,
- Otokolonizatör ( Kendi kendini sömürgeleştiren ),
- Avrupa Merkezci,
- İlerlemeci tarih anlayışına sahip.
Daha sonra üniversitelerin Türkiye'deki eğitim sistemindeki yeri ve önemine değinen konuşmacı, 1900'de ilk darülfünunun açıldığını, 1933'te de İstanbul Darülfünunu'nun kapatılıp yerine günümüz tabiriyle üniversitelerin açıldığını ve bu süreçte de resmi ideoloji doğrultusunda davranmayan profesörlerin tasfiye edildiğini belirtti. Sistemin üniversiteler ile cumhuriyet devrimleri arasında sıkı bir ilişki kurmak istediğini ve bu yüzden 1933 ve 1980'de iki geniş çaplı olmak üzere birçok tasfiye operasyonu düzenlediğini aktaran konuşmacı daha sonra 'milli' olma iddiasındaki eğitim bürokrasisinin temelinin 1869'daki Maarif-i Umumiye Nizamnamesi olduğunu ve bunun da Fransız eğitim teşkilatından çevrildiğini belirterek sunumuna son verdi.
İlgiyle takip edilen program üniversitelerin günümüzdeki durumu üzerine karşılıklı fikir alışverişinden ve çay ikramından sonra son buldu.
Özgür-Der Beykoz Şubesi'nin aylık olarak düzenlediği seminerlerin beşincisi 4 Şubat Çarşamba akşamı ' TSK'nın İmtiyazlı Konumu' başlığı altında Rıdvan Kaya'nın sunumuyla gerçekleştirilecek.
Ersen Akyıldız / Haksözhaber - Beykoz