Veysi Selimoğlu açılış konuşmasında bireylerin iradesi olduğu gibi toplumlarında iradesi olduğunu, toplumların üstün gelmelerinin, iniş çıkışlarının bu iradeye bağlı oluştuğunu belirtti. Ayrıca bu iradenin diğer toplumların iniş ve çıkışlarını da etkilediğini ifade etti.

Selimoğlu Rad suresi'nin 11.  ve Ali İmran suresi'nin 140. ayet meallerini bu konuyla ilintili olarak dile getirdikten sonra sözü Musa Üzer'e bıraktı.

Üzer, konuşmasının başlangıcında Sanayi devrimi sonucunda sadece Osmanlı İmparatorluğunun çökmediğini bu çağda Rus Çarlığı, Avusturya Macaristan, İspanyol, Portekiz, İngiliz, Çin ve Japon imparatorluklarının da çöktüğünü ifade etti.

İdeolojik bakışın en fazla olduğu alanlardan birisinin de Tarih olduğunu belirten Üzer Osmanlı'nın gerileyiş ve çöküş tarihinin yazılmasının da ideolojik savaş alanı haline geldiğini belirtti.

İbn-i Haldun'un devletleri canlı bir organizmaya benzeten anlayışı Osmanlı devleti içinde geçerli olmuştur. İbn-i Haldun devletlerinde insanlar gibi kendilerine has bir ömürleri olduğunu, bunun sonucunda geliştiklerini, olgunlaştıklarını ve nihayetinde battıklarını ifade eder. Osmanlı Devleti de bu akibetle karşılaşmıştır.

Osmanlı'nın yıkılışı uzun bir sürece yayılmıştır. Çöküşe yol açan iç ve dış nedenler vardır.

İç sebepler şu şekilde özetlenebilir; Tımar sisteminin bozulmasıyla meydana gelen ekonomik, sosyal ve askeri çalkantılar. Toplumsal çöküntü ve Celali isyanları. Asker sayısının aşırı artmasıyla ortaya çıkan mali ve askeri karmaşa. Adaletin bozulması. Hazineye gelir getiren unsurların bozulması. Emanetin ehline verilmemesi.

Dış sebepler ise şunlardır; Coğrafi keşifler ve bunun sonucunda dünya ticaret yollarının değişmesi, Avrupa'nın sosyal ve iktisadi sahalarında meydana gelen gelişmeler. Nitekim Batılı devletlerde gerçekleşen sanayi devrimi, Fransız ihtilali ve Avrupa statükosunun belirlenmesi emperyalizme ivme kazandırmış ve bu durum  Osmanlı devletinin mevcut siyasi,sosyal ekonomik yapısını derinden sarsmıştır.

Seminer dinleyicilerin soru ve katkılarıyla sona erdi.

Murat Yürükoğulları / Haksöz Haber Bağcılar